اپرای بیجینگ، که غربی‌ها آن را با نام اپرای پکن می‌شناسند، اپرای ملی چین به شمار می‌رود. همراهی موسیقی، آواز و آداب و رسوم به جذابیت و هنر آن افزوده است. این اپرا با تمام حقایق فرهنگ چینی، برای مخاطبان دانشنامه‌ای است از فرهنگ و داستان‌های بازگو‌نشده، نقاشی‌ها، رسوم ظریف، حرکات بسیار دلنشین صورت و مبارزات آکروباتیک.

از آنجایی که این اپرا از دیگر اپراهای چین بیشتر تکرار می‌شود، تقریبا در هر یک از استان‌های چین بیش از یک گروه از اپرای پکن که «پیاو یو» نام دارد، دیده می‌شود و در میان مردم چین، به‌ویژه سالمندان بسیار محبوب است.

اپرای پکن، بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد. موسیقی اصلی آن به دو گروه «شی پی»(Xipi) و «ارخوانگ»(Erhong) تقسیم می‌شود که به ترتیب از استان‌های «آن هوئی» و «هه بی» سرچشمه گرفته‌اند.

 

به طور کلی اپرای پکن به تدریج پس از سال ۱۷۹۰ با ورد ۴ هنرمند از گروه اپرای آن‌ هوئی به پکن، آغاز شد و در طول سلطنت امپراتور چیان لانگ شکل گرفت و تنها برای او اجرا می‌شد، اما بعدها به تدریج برای عموم نیز به اجرا درآمد.

در دوران باستان، اپرای پکن بیشتر در فضای باز و در بازارها، خیابان‌ها، چایخانه ها یا حیاط معابد اجرا می‌شد، گروه ارکستر آن باید تا جایی که می‌توانست بلند می‌نواخت و بازیگران هم باید روش‌هایی برای ارتقای آواز خواندن خود پیدا می‌کردند تا صدایشان به گوش جمعیت برسد.

به دلیل صحنه‌ی تاریک که با چراغ‌های نفتی روشن می‌شد، لباس‌های اپرا مجموعه‌ای از رنگ‌های تند و متضاد پر زرق و برق بود. ترکیبی هماهنگ از اپراهای بزرگ، باله و نمایش‌های آکروباتیک، رقص، دیالوگ و مونولوگ‌هایی با لهجه پکنی به همراه نمایش‌های روحوضی، اپرای پکن را تشکیل می‌دهند.

 

گروه اپرای پکن به طور کلی از گروه ارکستر و گروه سازهای زهی و کوبه‌ای است که ساز «جینگو» نقش ستون فقرات این ارکستر را بازی می‌کند. پیشتردر این اپرا، صحنه‌هایی آرام نمایش داده می‌شد، اما بعدها بیشتر با صحنه‌هایی از جنگ و مبارزه دنبال شد. استفاده از سازهای کوبه‌ای از جمله قاشقک، طبل، زنگ و سنج به تدریج رواج یافت. در بیشتر مواقع نوازنده قاشقک و طبل یک نفر بود که رهبری کل گروه را نیز بر عهده داشت. سازهای زهی در گروه موسیقی نیز دربرگیرنده سازهای چینی مانند «جینگو»، «آرهو»، «هو جین»، «یوئه چین»، شنگ و دیگر سازهای چینی است. گروه موسیقی همواره در گوشه سمت چپ صحنه قرار می‌گیرند. اپرای پکن دارای چهار نقش اصلی به نام های «شنگ»، «دان»، «جینگ» و «چو» است.

شنگ نقش‌های اصلی مرد هستند که دو چهره‌ی پیر و جوان دارند و در حالت پیری با ریش بلند در صحنه ظاهر می‌شوند. گروه دیگری از شنگ‌ها «وو شنگ» هستند که نقش نظامیان و گروه‌های آکروبات را بازی می‌کنند. «واو شنگ» نیز به نقش پسر بچه‌ها می‌پردازد. این‌ها نقش‌هایی هستند که روی صورت آنها گریم‌های رنگی وجود ندارد. «هونگ شنگ»ها گروه دیگری از شنگ‌ها هستند که صورتشان به رنگ سرخ رنگ آمیزی می‌شود و نقش های «گوان یو» و «جاو کوانگ یین»(بنیانگذارسلسله سونگ) را بازی می‌کنند.

 

«دان» شخصیتی است که ایفاگر نقش زن است و به بخش‌های بسیاری تقسیم می‌شود. «لاودان» بانوان سالمند هستند در حالی که «چای دان» ایفاگر یک بانوی کمدین است. «وودان» معمولا شخصیت نظامی یا غیر نظامی یک زن را که قادر به انجام هنرهای رزمی است، به تصویر می‌کشد. مهم ترین مقوله «چینگ یی» بوده که معمولا بانویی قابل احترام و نجیب در لباسی برازنده است. «هاودان» نمایانگر دختر جوان باهوش و سرزنده، با لباس کوتاه روی صحنه ظاهر می‌شود.

«جینگ» بیشتر نقش یک مرد با صورتی نقاشی شده را دارد که در نقش جنگجو، قهرمان، سیاستمدار، ماجراجو و اهریمن ظاهر می‌شود. «جینگ» به طور کلی در دسته بندی «جنگ جینگ»، «فوجینگ» و «ووجینگ» قرار می‌گیرد.

«چو» یک دلقک است که یک دماغ سفید دارد، معمولا شکل ها و اندازه‌های متفاوت این دماغ سفید، بیانگر نقش‌های متفاوتی است، اما بیشتر شخصیتی بذله گو، زیرک و شوخ را به تصویر می‌کشد و شخصیتی است که مخاطبان را می‌خنداند و با کنایه‌های بداهه در جای مناسب، فشار نقش‌های جدی تر را بر روی صحنه کم می‌کند.

گریم صورت اپرای چینی از ارزش هنری ویژه ای برخوردار است، نقاشی‌های روی صورت معرف نقش هر شخصیت است، برای مثال صورت قرمز تجسم شجاعت، عدالت و وفاداری است، در حالی که صورت سفید نماد بدشگونی، خیانت و دورویی به شمار می‌رود. صورت سبز بیانگر لجاجت و بی‌پروایی بوده که قادر به کنترل خود نیست. علاوه بر این طرح گریم صورت‌ها اطلاعاتی از نقش‌ها را نیز بیان می‌کنند. به طور خلاصه آرایش ویژه‌ی اپرا به شخصیت ها اجازه می‌دهد تا حتی بدون کلام نقش خود را ایفا کنند. به طور کلی گریم نقش ها را پررنگ‌تر و اغراق‌آمیزتر می‌کند.